Sözleşmeli Personel Kalıcı Mı? Felsefi Bir Bakış
Felsefe, insan varlığını, toplumları ve ilişkileri anlamak adına sürekli sorular soran bir disiplindir. İnsanın varlık durumunu sorgularken, iş güvencesi gibi güncel konular da doğal olarak felsefi düşüncenin ilgi alanına girer. “Sözleşmeli personel kalıcı mı?” sorusu, bu anlamda yalnızca iş güvencesiyle ilgili bir soru değil, aynı zamanda insanın ontolojik, epistemolojik ve etik boyutlarına dair derin bir sorgulamadır. Bu yazıda, sözleşmeli personelin “kalıcılığı”nı üç felsefi perspektiften inceleyeceğiz: etik, epistemoloji ve ontoloji.
Etik Perspektiften Sözleşmeli Personel
Felsefede etik, insan davranışlarının doğru ve yanlışını sorgulayan bir disiplindir. Sözleşmeli personel, geçici bir süre için bir pozisyonda çalışan, belirli bir süre sonunda işinin devam edip etmeyeceği belirsiz olan bireylerdir. Bu geçici statü, etik açıdan önemli bir sorun doğurur: Adalet ve eşitlik ilkesine uygun mu?
Adalet, toplumsal yapıların bireylere eşit haklar tanıması gerektiği anlayışını savunur. Sözleşmeli personel, çoğu zaman kadrolu personelden daha düşük maaşlar alır, daha az hakka sahip olur ve iş güvencesi konusunda belirsiz bir durumda kalırlar. Bu durum, etik açıdan, adaletin ihlali anlamına gelebilir. Çalışanların eşit haklara sahip olmaları gerektiği, modern toplumların temel ilkelerindendir. Sözleşmeli personelin sürekli bir güvenceden mahrum kalması, etik anlamda, bireylerin hakkaniyetli bir şekilde muamele görmediğini düşündürebilir.
Özgürlük ise etik düşüncenin diğer bir önemli temasıdır. Sözleşmeli personel, çalışma koşullarının sürekliliği konusunda belirsizdir. Bu belirsizlik, bireylerin gerçek özgürlüklerini deneyimlemelerini engelleyebilir. Çünkü özgürlük, sadece seçim yapabilme gücüyle değil, aynı zamanda güven içinde kararlar alabilme yeteneğiyle de bağlantılıdır. Sözleşmeli çalışma modeli, bu güveni ve sürekliliği ortadan kaldırarak, bireylerin özgürlüklerini sınırlar.
Epistemolojik Perspektiften Kalıcılık
Epistemoloji, bilgi teorisi ile ilgilidir ve bireylerin neyi bildiğini ve nasıl bildiğini sorgular. Sözleşmeli personel durumunun epistemolojik boyutunu ele aldığımızda, bilgi ve güvencenin ilişkisini irdelemek gerekir. Sözleşmeli bir çalışan, işine dair bilgiye sahip olsa da, bu bilginin ne kadar süreyle geçerli olduğunu bilemez. Bu durum, bilgiye dayalı güvenin eksikliği anlamına gelir.
Sözleşmeli çalışma ilişkisi, bireylerin bilgiye dayalı olarak oluşturduğu güveni zedeler. Çalışanlar, geçici işlerinde sürekli olarak bilgi ürettikleri, projelere katkı sağladıkları halde, bu bilgilerin gelecekteki işlerindeki geçerliliği konusunda kaygılar taşır. Sürekli bilgi üretme ve bunun karşılığında güvenli bir statü bekleme arzusu, epistemolojik olarak bir paradoks oluşturur. Bilgiye dayalı güven, insanın işine olan bağlılığını ve verimliliğini artırabilir, ancak bu güvenin sürekliliği ve kalıcılığı, sözleşmeli işlerin geçici doğasıyla çelişir.
Epistemolojik belirsizlik, çalışanların işlerini nasıl yapacaklarına dair belirsizlikler yaratır. Çalışanlar, gelecekteki pozisyonlarını ve kariyer gelişimlerini belirsiz gördüklerinde, bu belirsizlik, bireylerin bilgiye güvenlerini sarsabilir. Bu durum, daha az üretkenlik ve düşük motivasyonla sonuçlanabilir.
Ontolojik Perspektiften Varlık ve Geçicilik
Ontoloji, varlık bilgisiyle ilgilidir ve insanın varoluşunu, kimliğini ve evrendeki yerini anlamaya çalışır. Sözleşmeli personel, bir anlamda geçici bir varlık durumunda yaşar. Kalıcılık ve geçicilik ontolojik sorular yaratır. Sözleşmeli bir kişi, bir süreliğine var olur, ancak onun varlık durumu her an sona erebilir. Bu geçicilik, onun ontolojik güvenliğini tehdit eder.
Birey, yalnızca bir iş güvencesi değil, aynı zamanda sürekli bir varlık durumu ve toplumsal kabul arayışında bulunur. Kadrolu bir çalışan, toplumda daha kalıcı bir statüye sahipken, sözleşmeli çalışan daha geçici bir varlık statüsüne sahiptir. Bu, kişinin ontolojik kimliğini ve toplumsal kimliğini etkileyebilir. Toplum, kişinin sadece iş güvencesine göre onu değerli görüyorsa, bu, bireyin varlık değerini toplumsal bir kriterle ölçme anlamına gelir.
Geçici bir işin, bir bireyin ontolojik kimliği üzerinde ne kadar etki yarattığını düşünmek, onun daha derin varlık kaygılarını gündeme getirir. Bu kaygı, geçici işlerin varoluşsal bir tehdit oluşturabileceğini düşündürebilir. Sürekli bir işte çalışmak, bir kişinin ontolojik güvenliğini sağlamlaştırabilir, çünkü iş güvencesi, varlıkla ilgili bir istikrar anlamına gelir.
Sonuç: Kalıcılığın Anlamı Üzerine Düşünceler
Sözleşmeli personelin “kalıcılığı”, yalnızca bir iş ilişkisinin süresiyle değil, aynı zamanda etik, epistemolojik ve ontolojik açılardan da sorgulanması gereken bir konudur. Etik açıdan, adalet ve özgürlük ilkelerinin sorgulanması; epistemolojik açıdan, bilgiye dayalı güvenin eksikliği ve ontolojik açıdan, geçiciliğin varlık üzerinde yarattığı tehditler, bu durumu felsefi olarak daha derinlemesine anlamamıza yardımcı olabilir.
Sizce geçici bir işte çalışmak, bireyin etik haklarını zedeler mi? Geçici bir statüde çalışan bir birey, toplumdaki yerini ve varlığını nasıl anlamalıdır? Kalıcı bir işin ontolojik güvenliğini ne kadar değerli buluyorsunuz? Bu soruları kendi yaşam deneyimlerinizle birleştirerek daha derinlemesine bir düşünsel tartışma başlatabilirsiniz.