Kitle İletişim Araçları Kamuoyu Oluşturmada Etkili midir? Bir Hikâyenin İçinden Gerçeğe Yolculuk
O sabah kahvesini yudumlarken Leyla’nın aklında tek bir soru vardı: “İnsanların ne düşündüğünü kim belirler?” Belki de cevabı çoktan önündeki ekranda gizliydi. Telefonundan akan haberler, sosyal medyada paylaşılan videolar, sabah programlarının çarpıcı başlıkları… Hepsi bir şekilde zihnine iz bırakıyor, dünyaya bakışını şekillendiriyordu. Oysa Leyla bu sorunun peşinden gitmeye karar verdiğinde, hayatının en ilginç tartışmasına adım atacağından habersizdi.
Bir Kadın, Bir Erkek ve Bir Fikir Savaşı
Leyla, empatisi yüksek, insanların duygularını anlamaya çalışan bir sosyal psikologdu. Karşısında ise Mehmet vardı: Stratejik düşünen, analitik zekâsıyla olaylara çözüm odaklı yaklaşan bir medya danışmanı. Yıllardır dosttular ama bu kez sohbetleri sıradan bir fikir alışverişi olmaktan çıkacak, kamuoyunun nasıl şekillendiğine dair bir yüzleşmeye dönüşecekti.
Bir akşam kafede otururken Leyla söze başladı:
— “Biliyor musun Mehmet, bazen insanların kendi fikirleri olduğunu sanmaları beni korkutuyor. Oysa çoğu zaman düşündükleri şeyler, gün boyu maruz kaldıkları haberlerin, gönderilerin, programların bir yansıması…”
Mehmet, kahvesini yudumlayıp hafifçe gülümsedi.
— “Doğru ama bu kötü bir şey değil Leyla. Kitle iletişim araçları insanlara bilgi sağlar, düşünmeleri için bir çerçeve sunar. Onlar sayesinde toplum bir meselede ortak bir bilinç geliştirebilir.”
Leyla başını salladı.
— “Ama aynı araçlar bazen insanların en derin duygularını manipüle edebiliyor. Empatiyle değil, korkuyla yönlendiriyor. Bu da kamuoyunun gerçekten ne düşündüğünü değil, ne düşünmesi gerektiğinin söylendiğini ortaya çıkarıyor.”
Kamuoyunun Kalbine Giden Yol
Tartışma uzadıkça konu derinleşti. Mehmet örneklerle konuştu: Deprem sonrasında hızlı yayılan kamu spotları sayesinde insanların dayanışma refleksinin güçlendiğini, salgın döneminde medya aracılığıyla toplumun ortak tedbir bilinci kazandığını anlattı. Kitle iletişim araçlarının, stratejik şekilde kullanıldığında, toplumun birlikte hareket etmesini kolaylaştırdığını savundu.
Leyla ise daha insani bir pencereden baktı. Ona göre medya sadece bilgi değil, duygu da yayıyordu. Bir haber sunuşu, seçilen kelimeler, dramatik müzikli bir belgesel… Hepsi insanların hislerini şekillendiriyor, onların “neye üzülmesi” ya da “neyi alkışlaması” gerektiğini belirliyordu. Kamuoyu sadece fikirlerden değil, duyguların ortaklığından doğuyordu.
— “İşte tam da bu yüzden,” dedi Leyla, “kitle iletişim araçları sadece bilgi değil, kim olduğumuzu da şekillendiriyor.”
Dijital Çağda Kamuoyu: Bir Tıklamayla Değişen Dünya
İkili tartışırken yan masadaki gençler bir haberi sosyal medyada paylaşıyor, altına onlarca yorum yağdırıyordu. Bir saat sonra aynı haber ulusal bir televizyon kanalında tartışma konusu olmuştu. Görüşler büyüdü, yorumlar sertleşti ve bir fikir dalgası adeta sokaklara taştı.
İşte bu, kamuoyu oluşumunun modern haliydi: Bir tweet, bir video, bir haber başlığı… Kitle iletişim araçları sadece bilgilendiren değil, aynı zamanda örgütleyen ve dönüştüren bir güç hâline gelmişti.
Mehmet bu sahneyi izleyip gülümsedi.
— “Gördün mü Leyla? İnsanlar seslerini duyurmak için artık gazete köşelerini beklemiyor. Kamuoyu artık sadece yukarıdan aşağıya değil, aşağıdan yukarıya da oluşuyor.”
Leyla da gülümsedi ama farklı bir düşünceyle.
— “Evet ama o sesleri kimlerin yükselttiğine de dikkat etmeliyiz. Bazen en yüksek ses, en doğru sesi bastırır.”
Kamuoyunu Şekillendiren Güç: Kalem, Kamera, Ekran
Kitle iletişim araçları, modern toplumun görünmeyen mimarlarıdır. Onlar sayesinde insanlar bir felaket karşısında kenetlenir, bir adaletsizlik karşısında ayağa kalkar, bir yeniliğe umutla yaklaşır. Ancak aynı araçlar, önyargıları körükleyebilir, gerçekleri çarpıtabilir ve yanlış yönlendirebilir de.
Bu yüzden mesele, araçların varlığı değil; nasıl ve hangi niyetle kullanıldıklarıdır.
Mehmet’in stratejik aklıyla Leyla’nın empatik yüreği aslında aynı noktada buluştu: Kamuoyu, bilinçli bireylerin varlığıyla sağlıklı oluşur. Medya ise o bilinci şekillendiren güçlü ama dikkatle yönetilmesi gereken bir araçtır.
Sonuç: Hepimizin Elinde Bir Mikrofon Var
Artık hepimiz birer yayıncıyız. Bir paylaşımımız, bir yorumumuz bile kamuoyunun rengini değiştirebilir. Bu yüzden kitle iletişim araçlarının etkisini sorgulamak değil, bilinçli bir şekilde yönlendirmek en önemli görevimizdir.
Leyla o akşam eve dönerken gökyüzüne baktı ve kendi kendine fısıldadı:
“Belki de kamuoyu, milyonlarca küçük sesin birleşimidir. Önemli olan, o seslerin ne söylediği kadar neden söylediğini anlamak.”
Ve belki de cevap tam da burada saklıydı:
Evet, kitle iletişim araçları kamuoyu oluşturmada son derece etkilidir. Ama o kamuoyunun yönünü belirleyecek olan, hâlâ bizim bilinçli seçimlerimizdir.