“TDK mi nasıl yazılır?”: Bir Soru Edatının Peşinde Duygulu Bir Hikâye

Bir kelimeyi doğru yazmanın kalbe dokunabileceğini ilk kez o akşam anladım. Kütüphanenin sıcak sarı ışığında, elimde çay, karşımdaki masada iki dost: Mert ve Elif. Ben, dilin ince yollarında kaybolmayı seven bir anlatıcı; siz de bu yolculuğa eşlik etmek isteyen okur… “TDK mi nasıl yazılır?” diye başlayan çok küçük bir soru, içimizde koca bir konuşma başlattı.

Kütüphanede Başlayan O Cümle

Elif, kahverengi defterinin kenarına nazik bir not düştü: “Soruyu yumuşatmanın bir yolu olmalı.” Mert, bilgisayarını açıp hızlıca klavyeye dokundu: “Veriyle ilerleyelim. Kural basit olmalı.” Elif’in bakışında anlama arzusu; Mert’in duruşunda çözüm iştahı vardı. İkisi de aynı hedefe yürüyordu: doğruyu bulmak ve onu başkalarıyla paylaşmak.

İlk Düğüm: “TDK mı, mi, mu, mü?”

Mert, ekrana bir başlık attı: “Soru edatı mi/mı/mu/mü ayrı yazılır.” Sonra dönüp bize baktı: “TDK gibi kısaltmalar okunuşuna göre ek alır. T-D-K ‘te-de-ke’ diye okunur; son ünlü ‘e’ olduğu için uyum ‘mi’ olur. Yani doğrusu: ‘TDK mi’.”

Elif gülümsedi: “Ayrı yazmak kulağı da yormuyor. ‘TDK mı’ yazınca içimde bir pürüz kalıyor sanki… Demek ki sadece kural değil, okunuşun melodisi de etkili.”

Hikâyenin Kalbi: Kuralın İçindeki İnsan

Elif’in sözleri, dilin yalnızca kurallar bütünü olmadığını, bir nefes gibi yaşadığını hatırlattı. Mert ise sayfaları tek tek açıp somutlaştırdı:

• Ayrı yazım: Soru edatı her zaman ayrı yazılır: “TDK mi açıklama yaptı?”
• Ünlü uyumu: Okunuşun son ünlüsüne uyar: “te-de-ke” → mi.
• Apostrof kullanımı: Kısaltmaya ek geldiğinde apostrof konur, soru edatı ayrı kalır: “TDK’ye mi başvurdun?”, “TDK’de mi buluşalım?”
• Yanlış örnekler: “TDK’mı”, “TDKmı” ya da “TDK mı?” (uyumsuz ünlü) yanlış.

“Biliyor musunuz,” dedi Elif, “Bazen bir cümledeki tek boşluk, karşımızdakine saygı gibi gelir bana. ‘mi’yi ayrı yazmak, dinleyeni düşünmek gibi.” Mert başını salladı: “Ve o boşluk, veriyi temizler; neyin soru, neyin özne olduğunu anlarız.”

Bir Sahnede İki Yol: Strateji ve Empati

Gecenin ilerleyen saatlerinde örnekler çoğaldı:

• Mert’in stratejik cümlesi: “TDK mi bu konuda yetkili? Eğer öyleyse başvuruyu TDK’ye mi yapmalıyız?”
• Elif’in empatik cümlesi: “Bu soruyu okuyanlar kararsız kalmasın diye, ‘TDK mi doğru yazım?’ örneğini ilk satıra koyalım.”

İkisi de aynı noktaya varıyordu: Doğru bilgi, anlaşılır ve nazik bir dille paylaşıldığında daha uzun yol alır.

“TDK mi” Yazımının İnce Ayarı

Ben masanın ortasına küçük bir kart bıraktım; üzerinde kısa bir rehber vardı:

1. Okunuşu temel al: Kısaltmayı harf harf oku (te-de-ke). Son ünlü “e” → mi.
2. Hep ayrı yaz: “TDK mi”, “TDK’ye mi”, “TDK’de mi”.
3. Apostrofu unutma: Kurum kısaltmalarına gelen çekim ekleri apostrofla ayrılır; soru edatı değil.
4. Yanlışları tanı: Bitişik yazım ve uyumsuz ünlü en yaygın iki hata.

Örneklerle Pekiştirme

Defterin sayfaları aşağıdaki örneklerle doldu:

• “TDK mi bu kılavuzu yayımladı?” ✅
• “TDK’ye mi e-posta gönderdin?” ✅
• “TDK’de mi staj yapacaksın?” ✅
• “TDK mı…?” ❌ (uyum hatası)
• “TDKmı…?” ❌ (bitişik yazım)
• “TDK’mı…?” ❌ (yanlış apostrof kullanımı)

Bir Cümlenin Duygusu

Elif, pencereden sızan rüzgârı hissedip hafifçe fısıldadı: “Dil, insanın kalbine dokunur. ‘mi’yi ayrı yazınca sanki soruyu karşındakine bırakıyorsun; ‘Sen ne dersin?’ diyorsun.” Mert gülümsedi: “Ve doğru yazdığında arama motorları da seni buluyor, metnin okunabilirliği artıyor. SEO’nun kalbinde de açıklık var.”

SEO Notu: Arayan Bulmalı

Hikâyemiz teknikle buluştuğunda ortaya şu anahtar bütün çıkıyor: Başlıkta ve ilk paragrafta “TDK mi nasıl yazılır” sorusunu açık, doğal bir dille söyle; metin içinde birkaç kez ama yerinde kullan; örneklerle destekle; benzer sorgulara küçük yanıtlar ver: “TDK mi yazılır, TDK mı yazılır?” Doğru cevap değişmez: TDK mi.

Masadaki Son Sessizlik

Gece bitmeden önce üçümüz de aynı sayfada buluştuk. Mert için doğruluk, Elif için incelik, benim için ise anlatının sıcaklığıydı mesele. Dışarıda rüzgâr hafifledi; içeride bir cümle yerine oturdu: “TDK mi nasıl yazılır?”—Böyle.

Sana Soru

Peki ya sen, bir cümlenin içindeki küçücük “mi”nin, anlamı ve duyguyu nasıl değiştirdiğini hiç fark ettin mi? Aklına takılan örnekleri yorumlara yaz: “THY mi”, “AB mi”, “Üniversite mi”… Birlikte bakalım; belki de dilin o küçük boşluğunda büyük bir yakınlık buluruz.